Platform LEO organiseerde twee Netwerkbijeenkomsten rond het thema "Regie in Transitie. Op 27 maart trokken we lessen uit de gastransitie in de jaren '60. Op 28 mei zetten we het gesprek voort in deel 2 van het tweeluik. Dit keer benaderden we het onderwerp vanuit een toekomstperspectief.
Lessen uit de toekomst
In de keynote presenteerde Maarten Hajer, directeur van de Urban Futures Studio (Universiteit Utrecht), zich als een tijdreizend historicus. Vanuit 2050 keek hij met nauwelijks gespeelde verbazing terug op de roaring twenties van nu, op de absurditeiten in onze leefwijze en de oplossingen die we zoeken. Door virtueel afstand in tijd te nemen, legde Maarten bloot hoe we nu vaak vastzitten in schijnzekerheden en gedragspatronen die ons juist belemmeren om de wereld die we graag willen vorm te geven. In plaats van nadruk te leggen op wat we verliezen en op benadeelde belangen, moeten we elkaar juist aantrekkelijke toekomstverhalen vertellen en die zichtbaar en beleefbaar maken in experimenten en voorbeeldprojecten. Laten zien waar aan gewerkt wordt, wat er in de pijplijn zit aan innovaties, vernieuwende projecten, zodat mensen vertrouwen kunnen krijgen in de veranderbaarheid van het nu en vooral in de aantrekkingskracht van een nieuwe werkelijkheid. Het gaat niet om het verkrijgen van ‘draagvlak’ voor maatregelen van nu, het gaat om verleiden met ‘perspectief’ op een betere wereld!
Bekijk de keynote van Maarten Hajer
Paneldiscussie
In het panelgesprek schoven Wieke Post (onderzoeker intergenerationeel overheidsbeleid aan de WUR) en Detlef Meijer (directeur Gelders Warmte Infra Bedrijf) aan. In het panel ging het in eerste plaats over de vraag wat een perspectief aantrekkelijk maakt en wie er aan zet is om een lonkend perspectief te formuleren. De onderliggende waarden (rechtvaardigheid, leefbaarheid, veiligheid, zekerheid, e.d.) zijn cruciaal, maar ook de eerlijkheid over het feit dat er scherpe keuzes nodig zijn en dat niet alles kan worden gespaard. In de opgaven van nu, zoals de warmtetransitie en het waterbeheer, worden dergelijke aantrekkelijke toekomstverhalen node gemist. De regie wordt vooral gevoed door acute crises: droogte- en overstromingsgevaar, substitutie van gas door andere energiebronnen, huizen van het gas af. Dit wordt deels bepaald door de sterke lobby van gevestigde belangen, aldus Maarten Hajer. Voor het ontstaan van een alternatief, grensverleggende narratief moet je een andere omgeving, andere stemmen mobiliseren, om tegenwicht te bieden aan de sterke stem van het verleden. De opdracht tot een aantrekkelijk perspectief ligt bij ons allemaal. We dragen er allemaal aan bij. Maarten haalde futuroloog Fred Polak aan met de quote ‘Een samenleving die elkaar geen verhalen over de toekomst meer vertelt, is gedoemd ten onder te gaan.’