Het zijn van die clichés, maar ik denk dat de energietransitie de grootste naoorlogse verandering is die de Nederlandse samenleving voor zijn kiezen krijgt. Nog niet eerder kwam iedere Nederlander in aanraking met een verandering van zijn woon- en werkomgeving. Want de energietransitie vraagt iets van iedere burger. Of het nu gaat om een verandering van het werk, omdat kolencentrales er straks niet meer zijn, of om een andere manier van koken, want gas wordt vervangen door inductie, iedereen krijgt er mee te maken.
Baan kwijt of nieuwe kansen
Alleen: de een kan de gevolgen van deze verandering makkelijker opvangen dan de ander. Mensen met wat spaargeld op de bank zien kansen, doordat de aanleg van zonnepanelen meer rendement oplevert dan het geld op de bank laten staan tegen 0,01% rente. Sommige ondernemers zien grote kansen, omdat nieuwe markten zich aandienen. Maar er zijn ook mensen die juist hun baan verliezen en bang zijn dat ze niet meer aan de bak komen. Of mensen die niet het geld hebben om hun huis te verduurzamen. Deze mensen zullen niet enthousiast zijn over de energietransitie. Hun neiging zal eerder zijn om de hakken in het zand te zetten. Uit angst dat zij een rekening moeten gaan betalen, vanwege verlies van werk of hogere energielasten, zijn ze huiverig voor allerlei maatregelen. En als ze dan ook nog de indruk hebben dat anderen profiteren, terwijl zij juist moeten betalen, zetten ze de hakken in het zand. En dat is nog begrijpelijk ook.
Afstand overbruggen
Jammer genoeg reageren wij niet begripvol. De neiging is groot om ze als klimaatsceptici of klimaatontkenners weg te zetten. Of als mensen die alleen maar aan zichzelf denken en leiden aan het NIMBY-syndroom. Ik denk dat het onze taak is meer naast deze mensen te gaan staan dan tegenover ze. Meer proberen te doorgronden waar hun angsten zitten dan afstand van ze te nemen. Doen we dat niet, dan wordt het erg moeilijk om een groeiend draagvlak te krijgen voor de energietransitie.
Om hier een bijdrage aan te leveren, ben ik mij gaan bemoeien met de energietransitie. Dit verhaal en meer wil ik uitleggen op 27 oktober, als ik te gast ben op de Sectorbijeenkomst van LEO.