Iedereen doet… wat? Een terechte vraag nu de klimaatstatus dringende actie vraagt. De overheid is dan ook een gelijknamige campagne gestart om samen met bedrijven en maatschappelijke organisaties mensen te helpen bij het maken van duurzame keuzes in en rond huis. Iedereen kan iets bijdragen: groot of klein, goedkoop of duur. De vraag is niet óf mensen iets kunnen doen voor het klimaat, maar wát ze kunnen doen.
Uitstervingsverzet
Een indringendere aanpak is die van Extinction Rebellion (letterlijk: ‘uitstervingsverzet’). Er kan en moet niet alleen iets gebeuren. Deze klimaatactiegroep die in 2018 werd opgericht in het Verenigd Koninkrijk eist openheid van regeringen over de ecologische crisis. Ook eisen zij een aanzienlijke vermindering van de netto-uitstoot van broeikasgassen en het instellen van een duurzame economie. Wereldwijd organiseren zij protestcampagnes en omdat protesten met petities, demonstraties, pamfletten, boeken en grappige video’s niet tot het gewenste resultaat leidden, verstoren zij met ‘disruptieve acties’ het openbare leven en berokkenen zij de economie zo veel mogelijk schade. Pas als mensen direct worden geraakt luisteren ze, is de gedachte hierachter.
Verbindend of polariserend?
Of de geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid die de normale gang van zaken verstoort, ertoe leidt dat de overheid gaat luisteren en veranderen, vraag ik me af. Natuurlijk kan media-aandacht helpen om de politiek te beïnvloeden, maar ik lees ook in verschillende krantenartikelen dat de protesten niet door iedereen worden gewaardeerd. De beweging zou juist door de confrontatie niet de verbinding zoeken. Extinction Rebellion is niet de enige protesterende groep. In een item dat Roel Maalderink voor BNNVara maakte, wordt de mening van mensen gevraagd over de boeren- en de klimaatprotesten. Waar de boerenprotesten op sympathie kunnen rekenen geldt dat niet voor de klimaatactivisten. En dat is interessant. Hoe kan het dat een deel van de Nederlandse bevolking zo negatief aankijkt tegen een beweging die een verandering teweeg probeert te brengen? Is hier sprake van een dubbele moraal? Wordt het onderwerp niet serieus genomen, is het te bedreigend, wordt de verbinding met het algemene publiek gemist of speelt er nog iets anders? Wellicht is het gebrek aan sympathie niet erg als je bedenkt dat het doel van Extinction Rebellion is om uiteindelijk 3,5% van de bevolking te mobiliseren. Dat zou de kritische massa zijn om een verandering tot stand te brengen. Maar is deze groep werkelijk groot genoeg om de verandering tot stand te brengen? Hebben we niet toch een grotere groep nodig die ieder op zijn/haar manier een steentje bijdraagt?
Grote groep, grote veranderingen
De vraag waarmee ik dit blog begon: levert activisme een positieve bijdrage aan verandering?, kan ik nog niet beantwoorden. Helpt klimaatactivisme de energietransitie echt verder? Waar ik wel van overtuigd ben, is dat we voor het realiseren van de energietransitie een grotere groep nodig hebben. En het is zeker niet genoeg om kleine dingen te doen. Klimaatactivisme en een kleine, actieve groep, of iedereen doet wat, de waarheid ligt voor mij ergens in het midden. Met een grote groep mensen grote dingen doen… daar geloof ik nog het meest in. Ik ben wel nieuwsgierig hoe XR hier tegenaan kijkt en of en hoe onze beelden hierin bij elkaar zouden kunnen komen. Om daar achter te komen zou een dialoog interessant zijn. Alle visies op tafel en in openheid en vanuit oprechte interesse samenwerken aan de vraag: wát en op welke manier zouden we klimaatveranderingen moeten en kunnen tegengaan en tegelijkertijd de energietransitie kunnen versnellen? Ik nodig de aanhangers van Extinction Rebellion van harte uit om tijdens een sectorbijeenkomst met de leden van LEO hierover van gedachten te wisselen.